Dotyczą one następujących problemów (Krzymowska-Kostrowicka, 1997):
• oceny naturalnej odporności poszczególnych elementów ekosystemów (woda, roślinność, rzeźba terenu) na użytkowanie turystyczno-rekreacyjne,
• określenie maksymalnego, dopuszczalnego obciążenia środowiska przez turystów, czyli tzw. chłonności naturalnej9
• oceny przewidzianego nacisku (zapotrzebowania społecznego) na różne typy ekosystemów
• określenie stopnia degradacji elementów tworzących środowisko przyrodnicze
Istnieje wiele metod określania chłonności naturalnej, natomiast należy podkreślić, że mają one charakter jedynie orientacyjny, gdyż rozkład osób wypoczywających nie jest równomierny. Metody określania chłonności naturalnej różnią się podejściem do problematyki.
Pierwsza grupa oparta jest o pomiary bezpośrednie dokonywane w terenie, przy czym podstawą są relacje między liczbą użytkujących teren a mierzonym poziomem degradacji (Kostrowcki, 1981).
Druga grupę stanowią metody opierające się na rozeznaniu cech i właściwości komponentów środowiska (szata roślinna, wody, rzeźba terenu), które traktowane są jako standardy wielkości obciążeń. Najczęściej standardem jest typ roślinności (Kostrowicki, 1970;Ważyński, 1991).
Trzecia grupa metod określa obciążenie graniczne, wyrażając relacje pomiędzy powierzchnią całkowitą, powierzchnią zadeptaną i powierzchni zagospodarowanej (utwardzonej) (Szafer, 1975).
Określenie chłonności naturalnej dla obszaru badań proponuje się metodą opartej na określonych standardach chłonności naturalnej zbiorowisk roślinnych (Kostrowicki, 1981). Podstawą do tego była częściowa waloryzacja najważniejszych siedlisk roślinnych.
Wyznaczono tzw. obciążenie graniczne runa tj. średnią liczbę osób, które poruszając się w ciągu 8 godzin po powierzchni 1 ha mniej więcej jednorodnego płatu roślinności powodują uruchomienie procesów degradacyjnych, zmieniających trwale skład i strukturę biocenozy (Kostrowicki, 1981). Powyżej obciążenia granicznego załamuje się równowaga, w jakiej znajduje się fitocenoza od wpływem presji ze strony rekreantów.
Obciążenie graniczne wyraża się wzorem:
W * $
0 = 5 * --------
N
O - obciążenie graniczne runa (os./ha)
W- średnia wrażliwość runa danej fitocenozy na mechaniczne niszczenie (deptanie)
S – współczynnik spoistości gruntu, przyjęty według tablic spoistości gruntów (od 0,1 dla najmniej spoistych do 1,0 dla najbardziej spoistych) przyjęto wartość 1
N – współczynnik nachylenia stoku (dla obszaru przyjęto średnie nachylenie 10º, N= 1)
5 – współczynnik wymierności (równy powierzchni zadeptanej przez 1 os w ciąu 8 godzin tj. około 0,2 ha)
Dla omawianych obszarów określono chłonność turystyczną lasów i jezior traktując te elementy jako obszary chłonnościowe. Dla powierzchni leśnych zastosowano dwa wskaźniki chłonności 0,9 i 3,3 osoby/ha/h, uzależniając zastosowany wskaźnik od odporności siedlisk na presję turystyczną (Kostrowicki, 1981).
Dla siedlisk najbardziej odpornych na presję turystyczną (lasy sosnowe, dębowe, mieszane) zastosowano wskaźnik 3,3 osoby/ha/h, natomiast lasów średnio i mało korzystnych dla użytkowania turystycznego przyjęto wskaźnik 0,9 osoby/ha/h (łęgowe).
Dla określenia chłonności turystycznej zbiorników wodnych zastosowano również dwa wskaźniki: 20 m2 na osobę dla stref kąpielisk otwartych oraz 0,8 osoby/ha dla tzw. wód otwartych. W przypadku wód otwartych oznacza to użytkowanie 5 ha powierzchni wodnej przez dwie 2-osobowe łodzie żaglowe, kajaki, rowery wodne itp. Wielkość ta informuje o ilości jednostek pływających, które mogą pływać jednocześnie na stawach udostępnionych w tym celu.
