Ogólne informacje o obszarze specjalnej ochrony ptaków „Dolina Baryczy” (PLB020001) : rozdz1
  • Ryc. 1.
  • min
  • Ryc. 2.
  • min
min

Ogólne informacje o obszarze specjalnej ochrony ptaków „Dolina Baryczy” (PLB020001)

Obszar specjalnej ochrony „Dolina Baryczy” został utworzony mocą rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 roku1 , na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

14 października 2012

Pierwotnie obejmował on powierzchnię 55 360 ha. Następnie Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 roku2 powierzchnia obszaru została zwiększona na 55 516,8 ha,w tym 42 273,8 ha położone jest w województwie dolnośląskim a 13 243,0 ha w województwie wielkopolskim.

Na obszarze województwa dolnośląskiego położony jest na terenie gmin: Cieszków, Krośnice, Milicz, Twardogóra, Trzebnica i Żmigród, zaś w województwie wielkopolskim na terenie gmin Odolanów, Przygodzice i Sośnie.

Pod względem fizjograficznym obszar położony jest na terenie Kotliny Żmigrodzkiej i Kotliny Milickiej. Współrzędne geograficzne centrum obszaru to: 17º 22’ 44” E i 51º 30’ 18” N (wg SDF). O jego specyfice decyduje złożona sieć hydrograficzna, kształtowana przez rzekę Barycz i jej liczne dopływy, zarówno naturalne jak i sztuczne, w tym największy w kraju kompleks stawów hodowlanych, liczący ponad 100 większych akwenów i liczne mniejsze stawy. Dominującym typem siedliska na obszarze są lasy, stanowiące 37% jego powierzchni. Blisko 30% stanowią pola uprawne, a kolejne 20% łąki i pastwiska. Znaczną powierzchnię zajmują także zbiorniki wodne, w tym głównie wspomniane stawy hodowlane (11%). Zaledwie 1% powierzchni obszaru zajmują mokradła, a 2% obszary zabudowane (STAWARCZYK 2004).

Ryc. 1.

Obszar stanowi ostoję ptasią w skali ogólnoeuropejskiej (tzw. IBA) – E 54. Został także wpisany na listę obszarów Konwencji Ramsar. W ostoi stwierdzono obecność co najmniej 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, z tego liczebność 14 gatunków kwalifikuje ten obszar jako ostoję ptaków o randze międzynarodowej. Ponadto 8 spośród tutejszych gatunków zostało wymienionych na krajowej czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych (GŁOWACIŃSKI 2002). Jest to najważniejszy w kraju obszar lęgowy zagrożonej globalnie podgorzałki (35-50% krajowej populacji gatunku). Jest to także jedna z najważniejszych krajowych ostoi takich gatunków jak: bąk (3%), bączek (5%), bocian czarny (1%), łabędź krzykliwy (27%), błotniak stawowy (2%), zielonka (3%), rybitwa rzeczna (11-12%), rybitwa czarna (2%) oraz zimorodek (2%). Szczegółowe liczebności gatunków dla których został powołany obszar „Dolina Baryczy” przedstawiono w tabeli 1.

Obszar specjalnej ochrony położony jest na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”. W jego granicach znajdują się rezerwaty przyrody: „Stawy Milickie”, „Olszyny Niezgodzkie”, „Wzgórze Joanny” i „Wydymacz”. Ponadto na znacznej powierzchni jego granice pokrywają się z potencjalnym specjalnym obszarem ochrony siedlisk „Ostoja nad Baryczą” (PLH020041), zaproponowanym dla ochrony 14 typów siedlisk przyrodniczych i 15 gatunków zwierząt wymienionych w Załącznikach I i II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (tzw. Dyrektywa Siedliskowa).

Gatunek Populacja
lęgowa
Populacja
zimująca
Osobniki
migrujące
bąk Botaurus stellaris 43-82m 0-5  
bączek Ixobrychus minutus 45p    
bocian czarny Ciconia nigra 16-19p    
bocian biały Ciconia ciconia 79-94p    
łabędź krzykliwy Cygnus cygnus 5-6p 8-65i  
podgorzałka Aythya nyroca 14-23p    
kania czarna Milvus milvus 6-8p    
kania ruda Milvus migrans 6-12p    
bielik Haliaeetus albicilla 6p 20-40i 90-120i
błotniak stawowy Circus aeruginosus 93-126p    
kropiatka Porzana porzana 2-4p    
zielonka Porzana parva 42-62p    
derkacz Crex crex 6-15m    
żuraw Grus grus 76-78p 20-40i 2500-3800i
rybitwa rzeczna Sterna hirundo 305-554p    
rybitwa białowąsa Chlidonias hybridus 1-9p    
rybitwa czarna Chlidonias niger 4-126p    
zimorodek Alcedo atthis 66-97p    
dzięcioł zielonosiwy Picus canus 70-100p    
dzięcioł średni Dendrocopos medius 123-174p    
dzięcioł czarny Dryocopus martius 53-79p    
czapla purpurowa Ardea purpurea 0-2p    
trzmielojad Pernis apivorus 9-12p    
lelek Caprimulgus europaeus min. 20p    
lerka Lullula arborea 40-100p    
świergotek polny Anthus campestris 10-19p    
podróżniczek Luscinia svecica 0-1p    
jarzębatka Sylvia nisoria 19-30p    
muchołówka białoszyja Ficedula albicollis 1-2p    
muchołówka mała Ficedula parva 3-5p    
gąsiorek Lanius collurio 500-700p    
ortolan Emberiza hortulana 95-125p    
czapla biała Egretta alba   1-2i 200-220i
łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus   2-8i 119-162i
bernikla rdzawoszyja Branta ruficollis     1-6i
rybołów Pandion haliaetus     3-10i
łęczak Tringa glareolus     400-1000i
siewka złota Pluvialis apricaria     56-900i

m – samce odzywające się głosem godowym (terytorialne)
p – pary lęgowe
i – osobniki

Źródło: PILOTAŻOWY PROGRAM OCHRONY... 2004

Ryc. 2.