Gęgawa

Gęgawa (Anser anser)

Wizytówka: Jeden z najbardziej charakterystycznych ptasich elementów Doliny Baryczy. Jedyna spośród europejskich gęsi lęgowa na terenie Polski. Od pokrewnych gatunków najłatwiej odróżnić ją po srebrzystych skrzydłach i dźwięcznym gęganiu, bardzo podobnym do głosu gęsi domowej (która zresztą wywodzi się od gęgawy). Gatunek łowny.

Status w regionie: Gęgawa zasiedla wszelkie miejsca, zapewniające jej bezpieczne miejsca gniazdowe, czyli zwykle trzcinowe wyspy i zatoki oraz zarośnięte pryzmy. Miejscem żerowania są zwykle pola z oziminą, ścierniska, pastwiska i łąki. Po spadku liczebności w połowie XX wieku w następnych latach populacja stopniowo odbudowała się. Obecnie w Dolinie Baryczy gniazduje około 400 par gęgaw, co stanowi około 1/5 populacji polskiej. Na przelotach na stawach zatrzymuje się do 6 tysięcy ptaków.

Gdzie obserwować: Zdecydowanie najliczniejsza populacja zasiedla kompleks Stawno. Gęgawy liczne są też na stawach pod Radziądzem, Krośnicami, Trzcielinami, Potasznią, Bartnikami czy Niezgodą. Koncentracje ponad 20 par lęgowych odnotowano na stawach: Słoneczny Górny, Golica, Grabownica (kompleks Stawno), Stary (kompleks Radziądz) i Trzcielin Nowy (kompleks Trzcieliny). Po kilkanaście par można zaobserwować na stawie Rudym koło Rudy Żmigrodzkiej, Niezgoda I (kompleks Niezgoda) czy Jan (kompleks Potasznia). W okresie nielęgowym duże koncentracje (ponad tysiąc ptaków) można zobaczyć na stawie Starym, Rudym, Grabownica oraz na Żabieńcach (kompleks Ruda Sułowska).

Kiedy wypatrywać: Gęgawy można zaobserwować w Dolnie Baryczy przez cały rok. Ich zimowa liczebność jest zwykle niewielka i zależna od grubości pokrywy śnieżnej na polach (podczas śnieżnych zim gęsi całkowicie opuszczają region). Największe stada występują w okresie polęgowym od sierpnia do października. Dobrym czasem do obserwacji gęgaw jest też czas ich lęgów, zwłaszcza w okresie zajmowania terytoriów (na przedwiośniu) oraz wodzenia młodych (od kwietnia).

tekst: Bartosz Smyk