Ptasie rzadkości

Różne są kategorie ptasich „rzadkości”, odwiedzających Dolinę Baryczy.

Niektóre z nich spotkać możemy regularnie w innych częściach naszego kraju (np. nad morzem), a część z nich, będąca niejako „odpryskiem” głównej fali przelotu dociera również nad Barycz (przykłady: bernikla obrożna, ohar, płatkonóg szydłodzioby). Inne w całej Polsce są obserwowane nielicznie, choć niemal corocznie. Tutaj przykładem może być bernikla rdzawoszyja, która zimuje nad Morzem Czarnym, lecz co roku niewielka liczba ptaków „zabiera się” z innymi gatunkami gęsi, które na zimowiska lecą do Europy Środkowej. Są też gatunki z odległych rejonów naszego kontynentu, które czasem podejmują przypadkowe wyprawy w inne części Europy (na przykład mewa orlica, zamieszkująca rejon Morza Kaspijskiego, lub też pochodzący z południowej Europy szczudłak, widoczny na zdjęciu powyżej). Wreszcie zdarza się ornitologom zaobserwować gatunki pochodzące z innych kontynentów, które z jakiś losowych przyczyn (burza na trasie przelotu, przypadkowe dołączenie do grupy osobników innego gatunku) błądzą i trafiają do naszej części Europy. Takie jest najprawdopodobniej pochodzenie czerniczki – gatunku kaczki występującego w Ameryce Północnej – której jeden osobnik przebywa od maja 2011 na baryczańskich stawach. Te najrzadsze ptaki często przywabiają w miejsce swego pobytu dziesiątki birdwatcherów, „kolekcjonujących” zaobserwowane gatunki w swoim rodzinnym kraju (zwani są oni w slangu ptakolubów „twitcherami”).

W archiwum obserwacji rzadkości zawarte są obserwacje wszystkich gatunków, których pojawy (najlepiej udokumentowane fotografią) należy zgłaszać do Komisji Faunistycznej Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Umieszczone są również obserwacje gatunków spotykanych na Śląsku nieregularnie i rzadko, choć nie podlegające weryfikacji przez KF.

W zestawieniach obserwacji podano następujące szczegóły: data, gatunek wraz z liczebnością oraz (jeśli ustalono) wiekiem i płcią, miejsce stwierdzenia, nazwiska obserwatorów a także źródło obserwacji. Przy opisie liczby, wieku i płci ptaków zastosowano skróty powszechne w użyciu wśród ornitologów i birdwatcherów: os. - osobnik(i), juv. - ptak(i) w szacie juwenalnej (szata młodociana, występująca u osobnika od wylotu z gniazda do pierwszego pierzenia), imm. - ptak(i) w szacie immaturalnej (szata młodociana, występująca po szacie juwenalnej - nie występuje u wszystkich gatunków), ad. - ptak(i) w szacie ostatecznej (dorosłe).

Tekst: Bartosz Smyk