Pieszo lub rowerem po Czarnych Stawach

Świetnym miejsce do odbycia pieszej wędrówki lub rowerowej wycieczki jest ścieżka przyrodnicza wytyczona po Stawach Krośnickich. Trasa ta biegnie groblami stawów, z których można zaobserwować liczne gatunki ptaków oraz przejmujące krajobrazy.

Start i koniec: na początek i koniec wycieczki proponuję Centrum Edukacyjno-Turystyczno-Sportowe w Krośnicach. Tam znajdą Państwo parking, informację turystyczną oraz wypożyczalnię rowerów. W budynku CETS jest także Piano Bar, w którym można się posilić. Do ścieżki przyrodniczej dotrzemy podążając czarnym szlakiem rowerowym lub czerwonym pieszym.

Ciekawe miejsca:

1.Domy z rudy darniowej (wzniesione w 1876 r.)– już po drodze do ścieżki spotkamy pierwsze ciekawostki. Są nią domy z rudy darniowej. Ruda darniowa była kiedyś eksploatowana na tych terenach i w specjalnych dymarkach wytapiano z niej żelazo. W dawnych czasach, te tereny były dość biedne i mieszkańcy chętnie wykorzystywali tanie, dostępne surowce do budowy domów i zabudowań. Stąd też wiele elementów w różnych zabudowaniach wykonanych jest z rudy darniowej (rudawca), kamieni polnych czy gliny i trzciny. Wydobycie rudy darniowej zdewastowało kiedyś ten rejon, jednak zagłębienia pozostałe po ich wydobyciu zostały zamienione w stawy, co z kolei przyczyniło się do obecnego bogactwa Doliny Baryczy. Gdy miniemy ostatni dom po kilkuset metrach dotrzemy do początku ścieżki. Proponuje skręcić w prawo i ruszyć nią na stawy.
2. Kolejne stadia sukcesji, czyli zarastania zbiorników – na poszczególnych stawach widać różne stopnie sukcesji. Po drodze zobaczymy różne stawy (jedne miej zarośnięte inne bardziej) i miejsca, które niegdyś nimi były, a teraz są to lasy olsowe, bagna i rozlewiska. Patrząc na tez podmokłe, zalane lasy możemy sobie wyobrazić jak niegdyś wyglądał teren Doliny Baryczy – liczne rozlewiska, niedostępne lasy i bagna.
  3. Stare pomnikowe dęby- poruszając się groblami nie sposób nie zwrócić uwagi na stare dęby rosnące wzdłuż nich. Kiedyś była tradycja sadzenia dębów wzdłuż alei i grobli. Stąd tak duże ich ilości na terenie Doliny Baryczy. Deby oprócz niepowtarzalnego uroku i posiadanego majestatu są także domem i schronieniem dla licznych zwierząt w tym dla chronionego Koziroga Dębosza. Obecnie na terenie doliny Fundacja Doliny Baryczy stara się powrócić do tradycji sadzenia dębów i prowadzona jest akcja Sadzimy Dęby w Dolinie Baryczy, która ma zapewnić przetrwanie dębów dla przyszłych pokoleń.
4. Datowane urządzenia wodne np. mnichy- podążając groblami zauważymy także betonowe mnichy – urządzenia służące do napełniania i opuszczania stawów. Na wielu z nich znajdziemy daty powstania.
5. Stanowiska wodnych roślin chronionych – tereny te to dogodne siedliska nie tylko dla zwierząt, ale dla licznych roślin w tym wielu rzadkich i chronionych.
6. Różne typy lasów – stawy otoczone są różnymi typami lasów – od olsów, poprzez dęby, las sosnowy i wiele innych.
7. Gniazdo myszołowa – sprawni podglądacze wypatrzą gniazda kilku ptaków w tym znajdującego się na trasie gniazda myszołowa.
8.    Grób Myśliwego – podążając ścieżką dotrzemy do skrzyżowania, na którym w prawo odbija szlak czerwony. Można nim po kilkuset metrach dotrzeć do kamiennego obelisku. Jest to grób myśliwego, który został zabity w trakcie polowania przez jelenia.

9. Polana Hubertusa – idąc od grobu myśliwego dalej w kierunku Czatkowic po kolejnych kilkuset metrach po lewej stronie zauważymy Polanę Hubertusa i wiaty  Koła łowieckiego „Darz Bór”. Jest to świetne miejsce na krótka przerwę, posiłek i odpoczynek. Po przerwie wracamy z powrotem do stawów i ścieżki, a stamtąd w kierunku Krośnic, gdzie kończymy wycieczkę.

Wypożyczalnia rowerów i informacja turystyczna:
CETS Krośnice – w budynku Centrum Edukacyjno_turystyczno_sportowego w Krośnicach przy ul. Sanatoryjnej 19 mieści się informacja turystyczna i wypożyczalnia rowerów. Wszelkie informacje można znaleźć na stronie www.cets.com.pl lub uzyskać pod adresem mailowym info@cets.com.pl, a także pod numerem tel. 071-38-46-043
 
Dojazd: samochodem – parking przy CETS, autobusem  PKS www.pks.pl, pociągiem PKP www.pkp.pl

Gastronomia: CETS Krośnice – Piano Bar

OPIS TRASY PRZYRODNICZEJ PO STAWACH KROŚNICKICH
Informacja ogólna- Zwarty kompleks stawów krośnickich o powierzchni niemal 500 ha objęty jest obrębem hodowlanym należącym do Zakładu Rybackiego „Krośnice” podległemu Państwowemu Zakładowi Budżetowemu „Stawy Milickie”. Stawy krośnickie leżą na terenie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy” oraz Obszaru Natura 2000 i są jednym z wielu kompleksów stawowych wspólnie określanych mianem stawów milickich. Zaczęto je budować około 1600 r.; obecnie część z nich już nie istnieje, gdyż z braku wody uległa wypłyceniu i zarośnięciu lasem. W sumie jest tu 13 zbiorników, a największym akwenem jest staw Czarny Las liczący 119 ha. Na stawach tych prowadzi się głównie hodowlę karpi, ale także linów, szczupaków, płoci i sumów. Ponadto stawy krośnickie stanowią cenne siedlisko przyrodnicze, z którego korzystają rzadkie ptaki wodno-błotne np. orły bieliki, myszołowy, zimorodki, perkozy i wiele gatunków kaczek; taflę wody wielu stawów na osłoniętych i spokojniejszych miejscach porasta zwartym kobiercem chroniona paproć wodna – salwinia pływająca, zaś na groblach rosną okazałe i sędziwe dęby szypułkowe, z których kilka posiada status pomnika przyrody. Licznie występują płazy i gady, a w podmokłych lasach żyją jelenie, dziki, jenoty i kuny.

Przebieg ścieżki i warunki korzystania- Ścieżka przyrodniczo-edukacyjna ma formę pętli, której długość wynosi 10 km. Jest to malownicza trasa, która wiedzie przez lasy i stawy. Zaczyna się ona niedaleko stacji kolejowej w Krośnicach skąd obok XIX-wiecznych domów z rudy darniowej prowadzi w kierunku nieczynnego już stawu Zapasowego i stawu Chełm. Dochodząc do granicy lasu kierujemy się na prawo i po 100 m docieramy do stawu Chełm. Następnie idziemy groblą na wschód – po stronie prawej ciągnie się staw Chełm, zaś po lewej mamy podmokły las olchowy (niegdyś sięgały aż dotąd stawy Zimochowy) – mijamy kolejne stare dęby i docieramy do betonowego przyczółka oraz mnicha spustowego skąd rozciąga się panorama na staw Chełm. Stąd idziemy śródleśną drogą (dawna grobla) dalej na wschód i po 500 m dochodzimy do kolejnego punktu widokowego – roztacza się tu widok na staw Duża Przystań (po prawej) i staw Wrzosowy (po lewej) ze stanowiskiem chronionej i rzadkiej rośliny wodnej – grzybieni białych; stawy połączone są śluzą, na której widnieje data jej budowy – rok 1934. Jest to też dogodne miejsce do obserwacji ptaków przez lunetę. Mijamy punkt widokowy i niebawem zmieniamy kierunek wędrówki na północny; idziemy teraz między stawami – po prawej Mała Przystań (mnich datowany na 1926 r.) i Mały Karol z licznymi stanowiskami salwinii pływającej, natomiast po lewej staw Wrzosowy. Przy końcu stawów Wrzosowego i Małego Karola rozwidlenie dróg, na którym ponownie obieramy kierunek wschodni. Grobla początkowo wiedzie między Małym Karolem (po prawej) a stawem Brzozowym, by po kilkuset metrach doprowadzić nas do Dużego Karola (prawa strona) i stawu Lipsk. Po dojściu do granic kompleksu stawowego skręcamy groblą na północ. Po stronie lewej mijamy staw Lipsk, a potem staw Graniczny; po stronie prawej płynie rów opaskowy, a nieco dalej rzeka Prądnia (Branda). Na grobli rośnie m.in. kilka potężnych buków. Po 1,5 km zmieniamy kierunek na zachodni. Po stronie prawej rozciąga się las mieszany, po lewej mamy największy staw tego kompleksu czyli Czarny Las. Ścieżka przyrodnicza łączy się niebawem z niebieskim i czarnym szlakiem rowerowym. Na grobli rośnie wiele dębów szypułkowych o pomnikowych wymiarach. Las mieszany przechodzi w łęg olszowo-jesionowy – przed wiekami był w tym miejscu staw o nazwie Wilhelmina. Dochodzimy do miejsca, gdzie z naszą trasą łączy się dodatkowo czerwony szlak pieszy. Drogowskazy pokazują kierunek do Pomnika Myśliwego i Polany Hubertusa, my jednak kierujemy się na południe i dochodzimy do punktu widokowego skąd można obserwować stawy Czarny Las i Zofia. Mijamy stawy i wkraczamy w podmokłe lasy – olsy i łęgi. Na granicy stawu i lasu, tuż przy drodze stoi najpiękniejszy, pomnikowy okaz dębu szypułkowego. Dalej po drodze mijamy kilka kanałów doprowadzających i odprowadzających wodę ze stawów. Powoli lasy stają się bardziej suche i przechodzą w grądy i bory mieszane. Po stronie lewej ukryte wśród koron drzew znajduje się gniazdo myszołowa – ptasiego drapieżcy. Wkrótce zamykamy pętlę i wracamy na zachód w kierunku stacji kolejowej w Krośnicach.

Uwaga! Opisaną ścieżkę można pokonywać pieszo lub rowerem. Wejście na groble stawowe, po których nie ma wyznaczonych ścieżek i szlaków jest dozwolone tylko za dodatkową zgodą udzieloną przez kierownictwo Zakładu Rybackiego w Krośnicach.

Pamiętaj! Poruszając się po stawach, czy płynąc rzeką pamiętaj, że jesteś tu gościem, uszanuj przyrodę i jej prawa. Dbaj o czystość. Zostaw odwiedzane miejsca w takim stanie jakbyś chciał je zastać. Nie śmieć i nie strasz zwierząt. Swoje śmieci zabierz ze sobą.Pamiętaj także o odpowiednim ekwipunku, wygodnych butach i stroju, prowiancie. Można także powoli zabierać „antykomary” bo już zaczynają się one pojawiać i mogą być dokuczliwe. 
 
Tekst: Maciej Kowalski