Kościół św. Karola Boromeusza w Radziądzu

Rozwiązania przestrzenne kościoła św. Karola Boromeusza w Radziadzu sprawiają, iż mimo ubogich dekoracji wnętrza, należy on do najciekawszych z powstałych współcześnie okolicznych obiektów sakralnych. Niekonwencjonalny, łańcuchowy plan tego kościoła nie ma analogii na Śląsku.

Założono go na wydłużonym prostokącie, ale rekonstrukcja geometryczna pozwala odczytać cztery przenikające się formy owalne. Jednak tylko dwie skrajne zaznaczają się w ścianach zewnętrznych, dwie pozostałe są uwydatnione przez skośne ustawienie pilastrów i gzymsów ponad ich głowicami. W ten prosty sposób uzyskano typowe dla baroku zdynamizowanie wnętrza. Taka koncepcja wydaje się być zapożyczona od słynnego architekta Guariaono Guariniego z Turynu, a przenieść ją z Włoch mógł jeden z najwybitniejszych śląskich architektów Krzysztof Tausch. Być może to on jest faktycznie autorem projektu kościoła, choć jego autorstwo jest kwestią sporną, przypisuje się je bowiem również wrocławskiemu architektowi Krzysztofowi Hacknerowi.

Wnętrze kościoła posiada jednolity, późnobarokowy wystrój. Obraz w ołtarzu przedstawia św. Karola Boromeusza, szesnastowiecznego kardynała i arcybiskupa, udzielającego komunię zadżumionym. Święty ten był patronem Karola Wojtyły.

Kościół  w Radziądzu wybudowany został w latach 1727 - 35. Wcześniej, w pierwszej połowie XVII wieku, Radziądz wraz z rozciągającymi się wokół ziemiami żmigrodzkiego wolnego państwa stanowego, należał do rodziny Schaffgotschów. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) cesarz ofiarował żmigrodzkie wolne państwo stanowe feldmarszałkowi Melchiorowi von Hatzfeld, jako nagrodę za lojalną służbę i zasługi w walkach ze stroną protestancką.

Będący katolikami Hatzfeldowie stali się jedną z głównych podpór władzy katolickiego cesarza na zdominowanym przez ludność ewangelicką Śląsku. Z chwilą przybycia Melchiora do Żmigrodu w mieście było zaledwie trzech katolików, sam feldmarszałek był czwartym. On i jego następcy ochoczo zabrali się do przywracania katolicyzmu, m.in. na drodze fundowania kościołów w wioskach należących do nich dóbr. W ten sposób w dolinie Baryczy pojawił się nie znany tu wcześniej barok, na dość wysokim poziomie. Na tej fali powstały między innymi kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Korzeńsku, kościół św. Jana Nepomucena w Bychowie i właśnie kościół św. Karola Boromeusza w Radziądzu. Projekty tych świątyń przypisuje się najczęściej Krzysztofowi Hacknerowi.

Wieś Radziądz  położona jest  ok.  8 km na północny wschód od Żmigrodu, przy drodze do Milicza.

tekst: Włodzimierz Ranoszek

zdjęcie w nagłówku: Piotr Wujda